- گروه : فرهنگی
- شماره : 3741
معلم جوان در گفتگو با خاورستان عنوان‌کرد؛
عدم توجه آموزش‌و‌پرورش استان بر جوانگرایی سیستم مدیریتی
یک معلم فعال در حوزه فرهنگی اجتماعی استان گفت: بدنه مدیریتی حاکم بر آموزش‌و‌پرورش استان کاملا پیر است که این موضوع یکی از ضعف‌های بزرگ مدیرکلی فعلی آموزش‌و‌پرورش و ناشی از پیر بودن سیستم خود استانداری است.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان» دوازدهم اردیبهشت ماه سالروز شهادت شعید مطهری است که به پاسداشت مقام رفیع این استاد بزرگ، این‌روز به‌عنوان روز معلم نامگذاری شده است. به همین مناسبت با حسین خسروی چاهک به‌عنوان یکی از معلمان جوان، پویا و مطالبه‌گر استان به گفتگو نشسته‌ایم تا هم به مبحث جایگاه و ارج معلمی بپردازیم و هم بی‌پرده از مشکلات قشر شریف معلم گفته شود.
آقای خسروی؛ ورود شما به سیستم آموزش‌و‌پرورش از کجا شروع شد؟
بنده از ابتدای مهر سال ١٣٨٤ که تربیت معلم قبول شدم، به‌عنوان دانشجو معلم وارد دانشگاه تربیت معلم باهنر بیرجند شدم، در سال ١٣٨٦ فارغ‌التحصیل و در مهرماه ١٣٨٦ هم خدمت معلمی خودم را شروع کردم.
جزو کدام دسته از نیرو‌های آموزش‌و‌پرورش هستید و در کدام شهرستان تدریس می‌کنید؟
بنده جزو نیروی رسمی اداره آموزش‌و‌پرورش هستم و هم‌اکنون هم در آموزش‌و‌پرورش شهرستان بیرجند و دبیرستان‌های بیرجند خدمت می‌کنم.
در خصوص جایگاه والای معلمی بفرمایید.
خداوند در قرآن کریم و در اولین آیاتی که بر پیامبر اکرم (ص) یعنی آیات سوره علق نازل کرد، به اهمیت علم و جایگاه تعلیم و تربیت اشاره کرد. یا در سوره رحمن به‌عنوان عروس قرآن، " علم القرآن" قرار دارد، به این معنی که معلمی شغل انبیا نیست، بلکه شغل و‌شان خود خداوند است.
هر کشور، نظام و حکومتی؛ برای رسیدن به‌جایگاه‌های تعالی و توسعه، نیازمند توجه ویژه به آموزش‌و‌پرورش و معلمان به‌عنوان پیاده‌کنندگان سیاست‌های آموزشی و پرورشی در سطح کلاس است. کشور‌هایی مثل فنلاند، و بخصوص ژاپن و آلمان که دو کشور مغلوب در جنگ جهانی دوم بودند، به دلیل توسعه آموزش‌و‌پرورش، طی مدت کوتاهی از کشور‌های مخروبه به کشور‌های توسعه‌یافته تبدیل شدند. البته این به معنای این نیست که فقط آموزش‌و‌پرورش باعث توسعه آنها شد، بلکه مثلا در ژاپن فرهنگ کارکردن و تلاش بسیار هم موثر بوده است، اما قطعا آموزش‌و‌پرورش در این کشور‌ها جزو پیشرو‌ترین نظام‌های تعالی و تربیت در دنیا است. جایگاه معلم در فرهنگ کلی دنیا آنقدر بالاست که سازمان یونیسف هم؛ یک روز را به‌عنوان روز جهانی معلم در تقویم قرار داده است.
نقش معلمان و آموزش‌و‌پرورش در امور تربیتی چگونه بوده است؟
در کشور ما یکی از مهم‌ترین ارکان بعد از انقلاب سیاسی، انقلاب فرهنگی بود که برای پیاده‌سازی سیاست‌های تغییر یافته از یک نظام سلطنتی وابسته به غرب به یک نظام مستقل اسلامی، قطعا باید نگاه‌ها در آموزش‌و‌پرورش تغییر می‌کرد و کسانی مثل شهیدان رجایی و باهنر که در ابتدای پیروزی؛ زعامت آموزش‌و‌پرورش را برعهده داشتند در همان سال‌های ۵٧ یا ۵٨، اقدام به راه انداختن مسئله امور تربیتی کردند که امروز ما از آن به‌عنوان مسئله پرورشی یاد می‌کنیم. این تغییرات اسلامی کردن مدارس بعد از انقلاب با توجه به سیاست‌هایی که در آن زمان اجرا می‌شد و هم‌اکنون هم در حال اجراست، نیاز به توجه بیشتری به معلمان به‌عنوان افسران و جلوداران سپاه پیشرفت کشور دارد تا بتوانند دانش‌آموزانی در طراز انقلاب اسلامی تربیت کنند.
یکی از مهم‌ترین ارکان توسعه هر کشوری قطعا آموزش‌و‌پرورش و معلمان هستند، اما تفاوت نظام آموزشی ما با سایر نظام‌های آموزشی دنیا در این است که برنامه‌های آموزش‌و‌پرورش ما منبعث از قرآن، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، کتاب حدیثی و پیاده کردن آرمان‌های امام راحل و انقلاب اسلامی است و معلمین نقش بسیار سازنده‌ای در شکل‌دهی به افکار نوجوانان و جوانان این مرزو بوم که قرار است به‌عنوان آینده‌سازان این کشور فعالیت کنند، دارند.
اگر چه برخی معلمان از کمبود امکانات در کشور و نظام آموزشی گلایه دارند که این گلایه‌ها کاملا هم بحق است، اما به یاد دارم که زمانی یکی از افراد دخیل در حوزه تعلیم در تشکل‌های دانش‌آموزی، در محضر مقام معظم رهبری از کمبود امکانات گلایه و شکایت کرد که مقام معظم رهبری از او سوال کردند که اگر همین امکانات در دست گروه منافقین خلق می‌بود، آنها چکار می‌کردند؟ درست هم هست، متاسفانه منافقین خلق در حوزه کار تشکیلاتی موفق عمل کردند، اما ما در حوزه آموزش‌و‌پرورش نتوانسته‌ایم کارکرد‌های تشکیلاتی را با توجه به تشکل‌هایی که داریم، درست انجام دهیم.
متاسفانه در هیچ‌کدام از دولت‌های ادوار بعد از انقلاب، آموزش‌و‌پرورش به‌عنوان اولویت اول هیچ دولتی مطرح نبوده که این موضوع ضرباتی را بر پیکره فرهنگی کشور وارد کرده است. به طور مثال اتفاقاتی که در سال ١٤٠١ تحت عنوان اغتشاشات رخ داد، می‌توانست با همان مبحث و تاکید رهبر معظم انقلاب بر جهاد تبیین، در بستر آموزش‌و‌پرورش مدیریت شود.
نظر شما در مورد اینکه برخی مدعی می‌شوند معلمی آسان‌ترین و راحت‌ترین کار است، چیست؟
در عصر حاضر معلمان با سختی‌ها و مشقت‌های زیادی مواجه هستند و در‌واقع با علم به اینکه معلمی محدودیت‌هایی را برای آنها ایجاد می‌کند، بخصوص در چند سال اخیر و دهه ٩٠ که دوره تعطیلی اقتصادی کشور بود و معلمی جاذبه مالی و اقتصادی خود را کاملا از دست داد، اکثر کسانی که وارد این حوزه شدند، بخاطر عشق و علاقه به معلمی و نگاه آخرتی آنها بوده است که امیدوارم که مسئولین امر هم این موضوع را دریابند.
یکی از مهم‌ترین مشکلات این قشر این است که ارزش کار معلمان را نه دولت و نه مردم متوجه نشده‌اند و زخم زبان می‌زنند که معلمان همیشه تعطیل هستند و متاسفانه این موضوع باعث شده تا جایگاه معلمی را مخدوش کنند. متاسفانه هنوز هم برخی ارزش این جایگاه را متوجه نشده‌اند.
یکی از نکات دیگر این است که همه فقط در روز ١٢ اردیبهشت ماه به یاد معلمان و مشکلات این قشر می‌افتند، بطوری که برخی از نمایندگان دولت اعم از استاندار، فرماندار و بخشدار و... با یک شاخه گل به سمت مراکز آموزشی به راه می‌افتند و وعده‌هایی می‌دهند، اما دریغ از اینکه هزار وعده خوبان؛ یکی وفا نکند.
در مورد مشکلات حقوق و مزایای معلمان بفرمایید.
متاسفانه نگاهی که همه دولت‌ها به آموزش‌و‌پرورش داشته‌اند، نگاه منفی بوده است، در‌حالی‌که معلمان هم مانند سایر کارمندان دولت هستند و البته وظیفه‌ای بسیار خطیر‌تر دارند که بخصوص کسانی که دارای فرزند دانش‌آموز هستند، کاملا جایگاه مهم و خطیر معلمان را درک می‌کنند، برهمین اساس نباید به معلم به‌عنوان یک کارمند نگاه کرد.
متاسفانه بیشترین کارمندان کشوری دولت متعلق به وزارت آموزش‌و‌پرورش هستند که این موضوع باعث شده تا آموزش‌و‌پرورش برای اعطای مزایا به‌کارمندان خودش دچار مشکل شود. بنده صراحتا می‌گویم که معلمی هیچگونه مزایایی ندارد.
به یاد دارم که در سال ١٣٩٣ آقای فانی وزیر وقت آموزش‌و‌پرورش به بیرجند آمده بود که بنده برای پوشش خبری این جلسه به آموزش‌و‌پرورش رفتم، او هم همین گلایه را مطرح و اینطور بیان کرد که از وزیر وقت ورزش و جوانان پرسیده‌ام که چند نفر کارمند دارید؟ که او پاسخ داد کمتر از ٧ هزار نفر! این در حالی بود که در همان زمان تعداد کارمندان و معلمان آموزش‌و‌پرورش خراسان جنوبی بیشتر از ١۵ هزار نفر بود. حالا اگر وزیر آموزش‌و‌پرورش بخواهد حقوق کارمندانش را هزار تومان اضافه کند؛ چقدر می‌شود و اگر وزیر ورزش بخواهد حقوق کارمندانش را اضافه کند، چقدر می‌شود؟
متاسفانه برخی تصور می‌کنند که گلایه‌های مطرح‌شده از سوی معلمان از سر نا‌سپاسی است، در‌حالی‌که اصلا اینگونه نیست. بطور مثال؛ امتحانات نهایی سال تحصیلی گذشته در خردادماه برگزار شد، این امتحانات برای افراد تجدید شده در شهریورماه و برای کسانی که باز هم قبول نشدند، مجدد در دی ماه برگزار شده است، جالب است بد‌انید که با گذشت حدود یک سال، هنوز هم دستمزد و حق‌الزحمه مسئولین برگزاری از‌جمله رئیس حوزه، مراقب و تصحیح‌کنندگان اوراق پرداخت نشده است.
آموزش‌و‌پرورش به دلیل کمبود نیرو بخصوص در مقطع متوسطه اول ودوم، درخواست همکاری از معلمان به‌عنوان حق التدریس می‌کند که معلمان هم برای اینکه گوشه‌ای از مشکلات اقتصادی خود را با اضافه تدریسی حل کنند، این همکاری را می‌پذیرند، اما متاسفانه این اضافه کار هیچ‌گاه سر موعد خودش پرداخت نشده است، بطوری که حق التدریس فصل پاییز سال تحصیلی جاری در ابتدای فروردین ماه امسال پرداخت شده و هنوز از پرداخت حق التدریس زمستان هم خبری نیست. متاسفانه اضافه کاری معلمان با تاخیر بسیار زیادی پرداخت می‌شود، در‌حالی‌که هیچ‌کدام از دستگاه اینقدر تاخیر ندارند.
هنوز برای معلم‌های رسمی و پیمانی که در پایان ماه حقوق خود را دریافت می‌کنند، جای شکر باقیست؛ چرا که همکارانی که جزو نیرو‌های خرید خدمات آموزشی و حق التدریس هستند و تشکیل زندگی هم داده‌اند، حقوق بخور و نمیر ٣- ٤ میلیون تومانی دارند که همان هم سر موقع پرداخت نمی‌شود، همچنین بیمه این دسته از همکاران هم بصورت کامل پرداخت نمی‌شود. در‌واقع می‌توان گفت که یک نوع بیگاری و برده‌داری نوین آموزشی در حق این همکاران صورت می‌گیرد. این موضوع یک اجحاف بزرگ است که از دولت آقای روحانی شروع شده و متاسفانه هنوز هم ادامه‌دارد و به‌شدت از عدالت آموزشی به دور است.
آموزش‌و‌پرورش به دلیل کمبود شدید نیرو؛ از معلمان بازنشسته به‌عنوان نیروی حق التدریس استفاده می‌کند، اما یکی از مشکلاتی که باعث شده تا برخی از معلمان بازنشسته با اینکه تجربه کافی و بالایی دارند، تمایلی به ادامه همکاری نداشته باشند، همین موضوع عدم پرداخت به موقع حق التدریس‌ها است.
آیا از اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان راضی هستید؟
در ابتدا باید از مجلس یازدهم که طرح رتبه‌بندی معلمان را بعد از ١٠ سال کش‌و‌قوس فراوان مصوب کرد و از دولت محترم که این طرح را اجرا کرد، تشکر کنم. قصد نا‌سپاسی ندارم، این طرح؛ طرح خوبی بود که میزان دریافتی معلمان را تا اندازه‌ای بالا برد، اما متاسفانه اجرای بد‌آن باعث شد تا معلمان در مقابل یکدیگر قرار بگیرند.
متاسفانه بعضا در بررسی پرونده‌ها برای امتیاز‌بندی معلمان، اجحافی صورت گرفته است، به نظر می‌رسد که منابع پیش‌بینی شده برای اجرای این طرح طوری بود که رتبه‌بندی را تحت شعاع قرار می‌داد و باید یک اعتبار محدود و تعیین شده؛ به گونه‌ای بین معلمان تقسیم می‌شد. اما به این موضوع توجه نشد که مثلا این معلم واقعا واجد شرایط این رتبه هست یا باید رتبه بالا‌تر و دریافتی بیشتری شامل حالش می‌شد. متاسفانه این موضوع یک درد بسیار عمیق بر پیکره آموزش‌و‌پرورش است.
بکارگیری نیرو‌های جوان و سرزنده در سیستم مدیریتی آموزش‌و‌پرورش استان چگونه است؟
آموزش‌و‌پرورش یک سازمان پویا است و هیچ‌گاه قانون کهولت در آن اجرا نمی‌شود، چرا که هر سال که عده‌ای بازنشسته می‌شوند، عده‌ای دیگروارد سیستم می‌شوند. اما علی‌رغم تاکیدات فراوان مقام معظم رهبری درخصوص استفاده از جوانان در عرصه‌های مختلف مدیریتی، متاسفانه در استان ما معلمان جوان در حوزه‌های ستادی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند که این موضوع باعث شده تا بدنه مدیریتی حاکم بر آموزش‌و‌پرورش ما یک بدنه کاملا پیر باشد که چابکی سیستم را گرفته است.
متاسفانه این موضوع یکی از ضعف‌های بزرگ مدیرکلی فعلی آموزش‌و‌پرورش است که باید اصلاح شود. البته پیر بودن سیستم آموزش‌و‌پرورش ناشی از پیر بودن سیستم خود استانداری است، چرا که شخص استاندار هم این مشکل را دارد. در‌حالی‌که نیاز است که به جوانان بخصوص در حوزه آموزش‌و‌پرورش میدان داد تا بتوانند تحول مدنظر مقام معظم رهبری را پیاده کنند.
توجه آموزش‌و‌پرورش استان به موضوع تکریم بازنشستگان چگونه است؟
در آموزش‌و‌پرورش یک معلم از ١٨سالگی وارد دانشگاه فرهنگیان و در ٢٢سالگی هم فارغ‌التحصیل می‌شود و بعد از ٣٠ سال خدمت و زمانی که سرشار از کوله‌بار تجربه شده بازنشسته می‌شود. در‌حالی‌که در همه سازمان‌ها تکریم بازنشستگان مورد‌توجه است، اما در آموزش‌و‌پرورش؛ بعد از دوره بازنشستگی دیگر سیستم هیچ سراغی از او نمی‌گیرد، مگر در همان سال اول بازنشستگی. متاسفانه این موضوع واقعا یک درد بزرگ برای معلمان و جامعه آموزش‌و‌پرورشی است. این در حالی است که بزرگترین سرمایه ما در کشور و بخصوص در خراسان جنوبی، منابع انسانی است که در‌واقع تربیت شده نسلی از معلمان هستند. حتی برخی‌ها سوغات بیرجند را معلم می‌دانند؛ اما آیا ما توانسته‌ایم در تکریم معلمان خوب عمل کنیم؟
از طرف دیگر؛ وقتی یک کارمند یکی از سازمان‌های کشوری یا لشکری بازنشسته می‌شود، معمولا پاداش پایان خدمتش را در ماه آخر دریافت می‌کند، اما متاسفانه در آموزش‌و‌پرورش شرایط اینگونه نیست و پاداش معلمان طی اقساط مختلف پرداخت می‌شود که با توجه به تورم بالا، عایدی آنچنانی برای معلمان ندارد.
تاکنون اجرای طرح تحول آموزش‌و‌پرورش چگونه بوده است؟
سیاست‌های کلی آموزش‌و‌پرورش حدود یک دهه قبل توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده است که یکی از مهم‌ترین دلایل ابلاغ این سیاست‌ها این است که چون با روی کار آمدن هر دولتی، نگرش‌های سیاسی تغییر پیدا می‌کند، با اجرای این سیاست‌ها؛ آموزش‌و‌پرورش دچار تکانه‌ها و تلاطم‌های مختلف نشود. اما متاسفانه هیچ دولتی نیامد و این سیاست‌ها را در مدارس پیاده نکرد؛ تا اینکه شورای آموزش‌و‌پرورش که یکی از شورا‌های زیرمجموعه شورای عالی انقلاب فرهنگی است، طرح تحول آموزش‌و‌پرورش را مصوب کرد. متاسفانه این طرح نیزتاکنون در حد ١٠ درصد هم اجرایی نشده است که دلایل مختلفی دارد.
یکی از دلایل عدم اجرای طرح تحول آموزش‌و‌پرورش این است که اهتمام مدیران آموزش‌و‌پرورش در این است که کلاس درس را با حضور یک معلم پر کنند. یکی از مدیران آوزش و پرورش مناطق استان عنوان می‌کرد که آنقدر کمبود فضای آموزشی و کمبود معلم داریم که بنده به‌عنوان یک مدیر؛ حتی یک دقیقه هم توان و فرصت فکر کردن به‌عنوان برنامه یا کار محتوایی را ندارم! خب؛ چگونه از این مدیر که مشکلات عدیده‌ای دارد؛ می‌توانیم انتظار داشته باشیم که به‌دنبال کار‌های پرورشی و محتوایی برود و مدرسه یا دانش‌آموزانی در طراز انقلاب اسلامی داشته باشد؟
از طرف دیگر؛ از سال ١٤٠٠ طرح جوانی جمعیت با اعطای یک سری امتیازات و برای تشویق به فرزندآوری و افزایش نرخ باروری اجرا می‌شود، اما سوال من از مجلس و دولت که این طرح را برنامه‌ریزی و اجرا می‌کنند این است که شهرستان بیرجند همین الان هم با جمعیت ٣۵٠ هزار نفری‌اش به‌شدت دچار کمبود فضای آموزشی است، آیا بهتر نبود که این طرح‌ها پیوستی هم می‌داشت و از همین الان به فکر تامین فضای آموزشی برای دانش‌آموزانی که قرار است در سال ١٤٠٦ به‌عنوان کلاس اولی و فرزندان طرح جوانی جمعیت وارد مدرسه شوند، داشته باشیم؟ اینها مشکلاتی است که طی چند سال آینده و به دلیل عدم نگاه و افقی که یک مدیر باید داشته باشد و ندارد، گریبانگیر کشور خواهد شد.
انتهای پیام/٧
