به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، انسجام ملی در شرایط بحران و تهدید، همواره از مهم‌ترین عوامل حفظ امنیت و هویت یک کشور به شمار می‌رود. دفاع مقدس ۱۲ روزه‌ای که کشور با آن مواجه شد، بار دیگر نشان داد که وحدت و همدلی میان مردم و مسئولان می‌تواند سد محکمی در برابر تهدیدات باشد.

 این انسجام، اگرچه در ابعاد و شرایط متفاوتی نسبت به دفاع مقدس دهه ۶۰ شکل گرفت، اما از ریشه‌های فرهنگی، تاریخی و دینی مشترکی برخوردار است که ارزش بررسی و تبیین دارد.

در گفتگو با حجت‌الاسلام سید مسعود موسوی استاد حوزه و دانشگاه در خراسان جنوبی، به مؤلفه‌های شکل‌گیری این انسجام، نقش رهبر انقلاب در تقویت وطن‌دوستی، اهمیت روایت‌های قهرمانانه و ظرفیت‌های محرم و اربعین در فضای مجازی پرداخته‌ایم.

خاورستان: چه مؤلفه‌هایی باعث شکل‌گیری انسجام ملی در دفاع مقدس ۱۲ روزه اخیر شد؟ آیا این انسجام قابل مقایسه با فضای ملی دوران دفاع مقدس دهه ۶۰ است؟

حجت‌الاسلام موسوی: از مؤلفه‌های انسجام در دفاع مقدس اخیر احساس خطر مشترک و تهدید یکپارچه بود که مواجهه با حملات گسترده و تهدید امنیتی، باعث ایجاد حس مشترک خطر و نیاز به دفاع جمعی شد.

همدلی و همبستگی در برابر دشمن از دیگر مولفه‌ها بود که نمایش اتحاد در برابر حملات، حس همبستگی را در میان اقشار مختلف جامعه تقویت کرد.

نقش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با پوشش سریع اخبار و تصاویر، اطلاع‌رسانی و فضاسازی رسانه‌ای، نقش مهمی در شکل‌گیری انسجام ایفا کرد.

 از دیگر مؤلفه‌های شکل‌گیری انسجام ملی بیان مواضع رهبران سیاسی و مذهبی با حمایت و موضع‌گیری قاطع مسئولین، در جهت‌دهی به انسجام ملی موثر بود.

تجربه و خاطره دفاع مقدس با یادآوری رشادت‌ها و فداکاری‌های دوران جنگ تحمیلی، به عنوان یک سرمایه اجتماعی، در ایجاد انسجام نقش داشت.

در مقایسه با دوران دفاع مقدس در دهه ۶۰، تهدید نظامی مستقیم و اشغالگری وجود داشت که انسجام را بر اساس دفاع از تمامیت ارضی شکل می‌داد. در جنگ اخیر، ماهیت تهدید و ابعاد آن ممکن است متفاوت بوده باشد.

 یکی از تفاوت‌ها فرهنگ رسانه‌ای بود که در دهه ۶۰، رسانه‌ها بیشتر دولتی و محدود بودند، اما امروز شبکه‌های اجتماعی نقش بسیار پررنگ‌تری در شکل‌گیری سریع افکار عمومی و انسجام دارند.

سطح مشارکت از دیگر تفاوت‌ها بود طوری که در دهه ۶۰، بسیج مردمی و حضور مستقیم در جبهه‌ها گسترده‌تر بود. در دوران اخیر، ممکن است ابعاد مشارکت در فضای سایبری و حمایتی بیشتر شده باشد.

 از دیگر تفاوت‌ها پیچیدگی و چندوجهی بودن بود که جنگ اخیر ممکن است ابعاد پیچیده‌تری مانند جنگ نرم، سایبری و اطلاعاتی داشته باشد که نیازمند انواع مختلفی از انسجام و مقاومت است.

خاورستان: چگونه می‌توان پیوند مفهومی و راهبردی میان «هیهات منا الذله» و مقاومت ۱۲ روزه را برای افکار عمومی، به‌ویژه نسل جوان، تبیین کرد؟

موسوی: مفهوم هیهات منا الذله: این عبارت که از سخنان امام حسین (ع) در واقعه عاشورا گرفته شده، به معنای "دور باد از ما ذلت" است. این شعار، نماد ایستادگی در برابر ظلم، حق‌ناپذیری و نپذیرفتن ذلت در برابر ستمگران است.

تبیین پیوند با مقاومت ۱۲ روزه، ایستادگی در برابر ستم، مقاومت در برابر حملات و تهدیدات، نشان‌دهنده عدم پذیرش ذلت و ایستادگی در برابر فشارهای خارجی است.

 حفظ کرامت و عزت، دفاع از خود و سرزمین، حفظ کرامت انسانی و ملی در برابر تجاوز دشمن است.

با الگوبرداری از عاشورا می‌توان مقاومت ۱۲ روزه را به عنوان جلوه‌ای از روحیه عاشورایی و درس کربلا در جامعه معرفی کرد که ملت را به پایداری دعوت می‌کند.

مقابله با روایت‌های تحریف‌شده تبیین این پیوند، ابزاری برای خنثی کردن روایت‌هایی است که مقاومت را تسلیم‌طلبی یا سازش نشان می‌دهند.

 پیام به نسل جوان برای نسل جوان، این پیوند می‌تواند الهام‌بخش باشد تا معنای واقعی عزت، پایداری و مقاومت را درک کنند و آن را به عنوان یک ارزش انقلابی و ملی بپذیرند.

خاورستان؛ در طول سال‌های اخیر، چه نقشی را رهبر انقلاب در تقویت مفهوم وطن‌دوستی ایفا کرده‌اند و چگونه می‌توان این دیدگاه‌ها را به‌صورت رسانه‌ای تبیین کرد؟

موسوی: رهبر انقلاب در طول سال‌های اخیر، بارها بر اهمیت وطن‌دوستی، دفاع از دستاوردهای انقلاب و حفظ استقلال کشور تأکید کرده‌اند. ایشان با اشاره به تاریخ ایران، فرهنگ، تمدن و ارزش‌های ملی، تلاش کرده‌اند تا حس تعلق به وطن و افتخار به هویت ایرانی را در جامعه تقویت کنند. استفاده از مفاهیم اسلامی در کنار ارزش‌های ملی، به این مفهوم عمق بیشتری بخشیده است.

تبیین رسانه‌ای دیدگاه‌ها، استفاده از بیانات و سخنرانی‌ها، مرور و انتشار بخش‌هایی از سخنرانی‌های ایشان که به وطن‌دوستی، وحدت ملی و دفاع از کشور اشاره دارند.تولید محتوای رسانه‌ای با ساخت کلیپ‌های کوتاه، پادکست، مقالات و اینفوگرافیک با محوریت سخنان مقام معظم رهبری در این زمینه از دیگر راهکارها است.

برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و میزگرد‌ با حضور کارشناسان و نخبگان برای تحلیل و تبیین این دیدگاه‌ها و استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی با انتشار محتوای مرتبط در پلتفرم‌های مختلف برای دسترسی آسان‌تر نسل جوان نیز باید مد نظر قرار گیرد.

خاورستان:روایت‌های قهرمانانه از شهدا، فرماندهان و مردم، چگونه می‌تواند ابزار مقابله با روایت‌سازی‌های جعلی دشمنان باشد؟

اهمیت روایت قهرمانانه با روایت‌های واقعی و مستند از شجاعت‌ها، فداکاری‌ها و ایثارگری‌های شهدا، فرماندهان و مردم عادی در دوران دفاع مقدس، نه تنها تاریخ جنگ را زنده نگه می‌دارند، بلکه با ارائه الگوهای مثبت، روحیه‌بخش هستند.

مقابله با روایت‌سازی جعلی با ارائه حقیقت، روایت‌های قهرمانانه، حقایق مستند جنگ را بازگو می‌کنند و در برابر تحریف و وارونه‌سازی واقعیت توسط دشمنان مقاومت می‌کنند.

 تقویت هویت ملی با این روایت‌ها، هویت ملی را تقویت کرده و باعث افتخار به گذشته و دلگرمی برای آینده می‌شوند.

 ایجاد الگو برای نسل جوان با معرفی قهرمانان واقعی، الگوی مناسبی برای نسل جدید در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات فراهم می‌کند.

 تأثیرگذاری عاطفی روایت‌های صادقانه و با چاشنی احساس، تأثیرگذاری عمیق‌تری بر مخاطب دارند و بهتر می‌توانند در مقابل روایت‌های جعلی بایستند.

خاورستان: چگونه می‌توان از ظرفیت محرم و اربعین در فضای مجازی برای تقویت انسجام ملی بهره‌برداری کرد؟

محرم و اربعین به عنوان نمادهای وحدت و مقاومت و فرهنگ عاشورا و اربعین، سرشار از ارزش‌هایی چون ایثار، شهادت، عدالت‌خواهی و ایستادگی در برابر ظلم است که می‌تواند محور انسجام ملی قرار گیرد.

 انتشار محتوای مرتبط با مفاهیم عاشورایی، تولید و انتشار کلیپ، نماهنگ، سخنرانی، متن و عکس با تمرکز بر پیام‌های وحدت، همبستگی و ایثار در واقعه عاشورا و اربعین،

 برگزاری پویش‌ها و ایجاد کمپین‌هایی با محوریت همدلی، کمک به نیازمندان، و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت از دیگر راهکارها است.

 استفاده از هشتگ‌های مرتبط با ایجاد و ترویج هشتگ‌های فراگیر برای موضوعات مرتبط با محرم، اربعین و انسجام ملی، لایوهای اینستاگرامی و گفت‌وگوهای آنلاین برگزاری برنامه‌های زنده با حضور کارشناسان، مداحان، یا افرادی که تجربه‌های ارزشمند در این زمینه دارند.

 بازی‌های رایانه‌ای و اپلیکیشن‌های موبایل با تولید محتوای سرگرم‌کننده و آموزشی با موضوعات مرتبط با این ایام و تمرکز بر پیام‌های وحدت‌بخش با تأکید بر این‌که این ایام متعلق به همه مسلمانان و حتی علاقه‌مندان به اهل بیت (ع) در سراسر جهان است و می‌تواند بستری برای درک متقابل و وحدت باشد.

انتهای خبر/