به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، تفسیر صفحۀ ۲۶۱ قرآن کریم - سوره ابراهیم - آیۀ ۴۳ - تفسیر نور:

«مُهْطِعینَ مُقْنِعِی رُؤُسِهِمْ لا یَرْتَدُّ إِلَیْهِمْ طَرْفُهُمْ وَ أَفْئِدَتُهُمْ هَواءٌ». هم نخورد و دل‌هایشان (از امید و تدبیر) تهی است .»

نکات سوره ابراهیم - آیه ۴۳:

برای کلمۀ «مُهْطِعینَ» که از «اهطاع» است، چند معنا شده است: کشیدن، سرعت گرفتن و نگاه کردن با ذلّت و همۀ این معانی می‌تواند در این آیه مورد نظر باشد.

تفسیر صفحۀ ۲۶۱ قرآن کریم - سوره ابراهیم - آیۀ ۴۴ - تفسیر نور:

«وَ أَنْذِرِ النَّاسَ یَوْمَ یَأْتِیهِمُ الْعَذابُ فَیَقُولُ الَّذِینَ ظَلَمُوا رَبَّنا أَخِّرْنا إِلَّی أَجَلٍ أَجَلٍ قَرِبُ ِ الرُّسُلَ أَ وَ لَمْ تَکُونُوا أَقْسَمْتُمْ مِنْ قَبْلُ ما لَکُمْ مِنْ زوالٍ» «و مردم را از روزی که عذاب بهشان آمد، آمدند». کسانی که ظلم کرده اند، خواهند گفت: پروردگارا! ما را تا مدّت کوتاهی مهلت ده، تا دعوت تو را اجابت نماییم و از پیامبران پیروی کنیم (به آنان گفته می‌شود) آیا شما نبودید که از این سوگند یاد می‌کردید که هرگز برای شما زوال و فنایی نیست؟»

نکته‌های سوره ابراهیم - آیه ۴۴:

با توجّه به آیه قبل، ابتدا به نظر می‌رسد که این آیه نیز دربارۀ قیامت است، ولی جملۀ «أَخِّرْنا إِلی أَجَلٍ قَرِیبٍ نُجِبْ دَعْوَتَکَ» بیشتر، این معنی را به ذهن می‌آورد و می‌آورد که آیه در دنیاست. دعوت خداوند و پیروی از پیامبران، مربوط به دنیاست نه قیامت.

در قیامت نیز بازگشتی به دنیا وجود دارد که آیات آن، مکرّر در قرآن آمده از جمله:

الف: «فَهَلْ إِلی خُرُوجٍ مِنْ سَبِیلٍ» (غافر، ۱۱.) آیا برای خارج شدن از هلاکت راهی هستید؟

ب: «فَارْجِعْنا نَعْمَلْ صلِحاً» (سجده،۱۲) ما را به دنیا برگردان تا عمل صالحی انجام دهیم.

ج: «رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً» (فاطر، ۳۷) پروردگارا! ما را از دوزخ خارج کن تا کار خوبی انجام دهیم.

پیام‌های سوره ابراهیم- آیه ۴۴:

۱. هشدار و تهدید، از راه‌ها و شیوه‌های تربیتی و هدایت گمراهان است. «وَ أَنْذِرِ»

۲. هشدارهای قرآن، مربوط به همۀ مردم است. «أَنْذِرِ النَّاسَ»

۳. مجرمان روزی پشیمان می‌شوند، اما فرصت‌های از دست رفتن باز نمی‌گردند. «أَخِّرْنا»

۴. هنگام نزول عذاب الهی، راه فرار و توبه بسته می‌شود. «أَ وَ لَمْ تَکُونُوا»

تفسیر صفحۀ ۲۶۱ قرآن کریم - سوره ابراهیم - آیۀ ۴۵ - تفسیر نور:

«وَ سَکَنْتُمْ فِی مَساکِنِ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ وَ تَبَیَّنَ لَکُمْ کَیْفَ فَعَلْنا بِهِمْ وَ ضَرَمْ لَا» ( خانه) کسانی که (پیش از شما بودند و) به خویشتن ستم کردند، ساکن شدید، و برای شما روشن شد که با آنها چه کنیم و برای شما مثل‌ها زدیم (پس چرا عبرت نگرفتید)

پیام‌های سوره ابراهیم - آیه ۴۵:

۱. بسیاری از انسانها از سرنوشت پیشینیان عبرت نمی گیرند و با آنها در جای آنها نشسته اند، همه چیز را فراموش می کنند. «سَکَنْتُمْ فِی مَساکِنِ الَّذِینَ ظَلَمُوا»

۲. خداوند تمام حجّت می‌کند. «الَّذِینَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ، ضَرَبْنا لَکُمُ الْأَمْثالَ» ( هم عذاب امّت‌های را بیان می‌کند و هم با مثال‌های متعدّد، مسائل را روشن می‌کند.)

سنّت‌های خدا بر تاریخ و جامعه ثابت و حاکم است. «تَبَیَّنَ لَکُمْ کَیْفَ فَعَلْنا بِهِمْ»

تفسیر صفحۀ ۲۶۱ قرآن کریم - سوره ابراهیم - آیۀ ۴۶ - تفسیر نور:

«وَ قَدْ مَکَرُوا مَکْرَهُمْ وَ عِنْدَ اللَّهِ مَکْرُهُمْ وَ إِنْ کانَ مَکْرُهُمْ لِتَزُولَ مِنْهُهُ الْجِبالُ» از جا کنده شود.»

نکات سوره ابراهیم - آیه ۴۶:

خداوند، هم به نیرنگ آنها را آگاه کرده و بر آن احاطه کامل دارد و هم کیفر آن توطئه را خواهد داد و هم می‌توان مکر آنها را دفع و خنثی کند و یا به همه برگرداند.

پیام‌های سوره ابراهیم - آیه ۴۶:

۱. ستمگران هر چند صاحب قدرت و قوت باشند اما سرانجام مخذول خداوند خواهند شد. «عِنْدَ اللَّهِ مَکْرُهُمْ»

تفسیر صفحۀ ۲۶۱ قرآن کریم - سوره ابراهیم - آیۀ ۴۷ - تفسیر نور:

«فَلا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ مُخْلِفَ وَ عْدِهِ رُسُلَهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ ذُو انتقامٍ»

نکات سوره ابراهیم - آیه ۴۷:

انتقام گرفتنِ انسان همراه با کینه و تشفّی دل است؛ ولی انتقام الهی بر اساس عدل و حکمت و تأدیب است.

پیام‌های سوره ابراهیم - آیه ۴۷:

۱. باید در لحظه‌های خطر و لغزش، هشدارهای لازم داده شود. «لا تَحْسَبَنَّ»

۲. تأخیر در امدادهای الهی، دلیل شما نمی شود. «لا تَحْسَبَنَّ»

۳. گرچه انسان عقل و فطرت دارد و هم می‌کند، اما اگر وحی نمی‌شود فهمید و برداشت انحراف می‌شود. «لا تَحْسَبَنَّ»

۴. مهلتی که خداوند به کفّار و ستمگران می دهد، بر اساس یک سنّت و حکمت است. نه از روی غفلت و تخلّف از وعده‌ها «فَلا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ مُخْلِفَ وَعْدِهِ»

۵. خدایی که قدرت دارد چرا تخلّف کند؟ «إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ ذُو انتِقامٍ».

تفسیر صفحۀ ۲۶۱ قرآن کریم - سوره ابراهیم - آیۀ ۴۸ - تفسیر نور:

«یَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ» «روزی می شوند که زمین را غیر از زمین و آسمانی کنند.»

نکات سوره ابراهیم - آیه ۴۸:

تغییر و تحوّل زمین در روز قیامت، در آیات متعدّد بیان شده است. در آن روز زمین لرزه شدیدی ایجاد می شود، کوه ها از زمین کنده می شوند و به حرکت در آیند و مانند پشم و پنبه نرم می شوند. (زلزال، ۱) روزی که زمین را به صورت قطعه‌ای صاف و هموار و مستح درآید. همانگونه که قرآن می‌فرماید: «یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْجِبالِ فَقُلْ یَنْسِفُها رَبِّی نَسْفاً فَیَذَرُها قاعاً صَفْصَفاً» (طه، ۱۰۵ تا ۱۰۶ خورشیدی می‌شوند)، ولی در پایان می‌رسند. به هر حال این نظام پایانی دارد.

پیام‌های سوره ابراهیم - آیه ۴۸:

۱. تمام خلایق برای اجرای به عملکردشان دوباره زنده خواهند شد. «بَرَزُوا»

۲. در قیامت محل برای رحم و عطوفت بر ستمگران نیست. «الْقَهَّارِ»

تفسیر صفحۀ ۲۶۱ قرآن کریم - سوره ابراهیم - آیات ۴۹ - ۵۰ - تفسیر نور:

«وَ تَرَی الْمُجْرِمِینَ یَوْمَئِذٍ مُقَرَّنِینَ فِی الْأَصْفادِ * سَرابِیلُهُمْ مِنْ قَطِرانٍ وَ تَغْشی وُجُوَهَهُمُ». بسته شده است . جامه‌های آنان از قطران (مادّه چسبندۀ بدبوی قابل اشتعال به قیر) است، و صورت‌هایشان را آتش می‌پوشاند.»

نکات سوره ابراهیم - آیات ۴۹ - ۵۰:

هرکسی که در حال رنج و عذاب است، اگر فریاد دیگران را نیز بشنوند، بیشتر می‌بیند، چنان که شادی کنند لذّت دارند و در کنار جمعی که شادمانند بیشتر دارد. به همین خاطر، قرآن می‌فرماید: ما افراد هم فکر می‌کنیم و هم می‌خواهیم را در یک جا جمع کنیم، مجرمان را در دوزخ و نیکان را در بهشت. «وَ الَّذِینَ آمَنُوا... أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ» (طور، ۲۱) و دربارۀ اهل دوزخ می‌خوانیم: «احْشُرُوا الَّذِینَ ظَلَمُوَا وَ أَزْمْاَجَنَا» وَ أَزْوَتَنَا هم به دوزخ می‌روند. در جای دیگر می‌خوانیم: «فَکُبْکِبُوا فِیها هُمْ وَ الْغاوُونَ» (شعراء، ۹۴) در آن روز عابد همراه با معبود خیالی خود با هم به دوزخ افکنده می‌شوند. و شاید آیه «وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ» (تکویر،۷) نیز همین قرین بودن را بیان کند. (و اللَّه العالم)

«الْأَصْفادِ» جمع «صفود» به «کُنده» گفته می‌شود و آن تکّه چوب بزرگی است که به پاییان می‌بندند.

«قَطِرانٍ» مادّه‌ای است که از برخی درختان می‌گیرند و پس از جوشاندن و سفت کردن آن به بدن شتر می‌مالند تا در اثر سوزش زیاد، امراض پوستی شتر بهبود یابد. این مادّه، بدبو و اشتعال زاست. (نمونه تفسیر)

یکی از عذاب‌های قیامت، بسته شدن مجلس با غل و زنجیر است و این معنا را در چند مورد ذکر شده است. از جمله: «وَ تَرَی الْمُجْرِمِینَ... فِی الْأَصْفادِ» و «خُذُوهُ فَغُلُّوهُ» (حاقّه، ۳۰) و «إِذِ الْأَغْلالُ فِی أَعْناقِهِم، ۷، زن، مجّاً، زن» یر کشیده می‌شوند . و یا دست‌هایشان با غل بسته می‌شود، و یا دست و پاهایشان، و یا دست و پا و گردنشان با هم در قید و بند قرار می‌گیرد. «مُقَرَّنینَ»